ในยุคที่พ่อแม่ส่วนใหญ่ใส่ใจเรื่องสุขภาพลูกมากขึ้น คำถามยอดฮิตที่มักผุดขึ้นในใจคือ “ลูกควรกินวิตามินเสริมหรือไม่” โดยเฉพาะเมื่อเห็นโฆษณาหรือคำแนะนำในโลกออนไลน์ที่บอกว่าวิตามินช่วยเสริมสร้างสมอง เสริมภูมิ บำรุงสายตา ช่วยเรื่องการเจริญเติบโต ฯลฯ จนทำให้หลายครอบครัวลังเลว่าจะให้ลูกกินดีไหม หรือถ้าไม่ให้ จะขาดอะไรหรือเปล่า บทความนี้จะช่วยคุณแยกแยะอย่างชัดเจนว่าวิตามินจำเป็นกับเด็กจริงหรือไม่ และถ้าจะให้ ควรให้แบบไหนถึงจะปลอดภัยและเกิดประโยชน์สูงสุด
ร่างกายเด็กต้องการสารอาหารครบจากมื้อหลักเป็นหลัก
พื้นฐานที่พ่อแม่ควรเข้าใจคือ วิตามินไม่ใช่สารวิเศษที่จะทำให้ร่างกายแข็งแรงในชั่วข้ามคืน หากลูกได้รับอาหารที่ครบหมู่ หลากหลาย และสมดุลในแต่ละวัน เช่น ข้าว เนื้อสัตว์ ผัก ผลไม้ นม ไข่ ฯลฯ ก็เพียงพอต่อความต้องการของร่างกายอยู่แล้ว วิตามินเสริมจึงไม่มีความจำเป็นในเด็กที่กินอาหารได้ดี เติบโตปกติ และไม่มีปัญหาสุขภาพ
วิตามินเสริมจำเป็นสำหรับเด็กบางกลุ่มเท่านั้น
มีเด็กบางกลุ่มที่อาจจำเป็นต้องได้รับวิตามินเสริม เช่น
- เด็กที่เบื่ออาหาร เลือกกิน หรือกินอาหารไม่หลากหลาย
- เด็กที่มีน้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์ หรือส่วนสูงเติบโตช้ากว่ามาตรฐาน
- เด็กที่แพ้อาหารบางชนิด จนไม่สามารถรับสารอาหารครบจากมื้อหลักได้
- เด็กที่มีโรคประจำตัว หรืออยู่ในภาวะฟื้นตัวจากอาการเจ็บป่วยที่ทำให้ร่างกายดูดซึมสารอาหารได้น้อย
- เด็กที่กินมังสวิรัติ หรืออาหารเฉพาะทางบางชนิดที่อาจขาดสารอาหารบางตัว เช่น วิตามินบี 12 ธาตุเหล็ก แคลเซียม
ในกรณีนี้ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ ไม่ควรซื้อวิตามินให้ลูกกินเองโดยไม่มีคำแนะนำ
เลือกวิตามินให้ถูกต้อง ปริมาณต้องเหมาะสมกับวัย
ถ้าจำเป็นต้องให้ลูกกินวิตามินเสริม ควรเลือกแบบที่ออกแบบมาสำหรับเด็กโดยเฉพาะ ไม่ใช่วิตามินของผู้ใหญ่ที่แบ่งกินเอง เพราะปริมาณสารอาหารจะไม่สมดุล และอาจได้รับมากเกินไป เช่น วิตามิน A หรือ D หากได้รับมากเกินไปอาจสะสมในร่างกายและเกิดอันตรายได้ ควรเลือกผลิตภัณฑ์ที่มี อย. รับรอง มีชื่อบริษัทผู้ผลิตชัดเจน และควรเป็นวิตามินรวมที่มีปริมาณสารในระดับที่เหมาะสม ไม่ใช่สูตรเข้มข้นเกินไป
รูปแบบวิตามินก็ควรคำนึงถึงความปลอดภัย
เด็กเล็กไม่ควรให้วิตามินชนิดเม็ดแข็งหรือแคปซูลที่กลืนยาก เพราะเสี่ยงต่อการสำลัก แนะนำให้เลือกเป็นแบบน้ำ แบบเยลลี่ หรือแบบเคี้ยวได้ที่ออกแบบมาสำหรับเด็กในช่วงวัยนั้นโดยเฉพาะ และไม่ควรวางวิตามินไว้ในที่ที่เด็กหยิบได้เอง เพราะหลายสูตรทำมาให้รสอร่อย เด็กอาจเข้าใจผิดว่าเป็นขนมและกินเกินขนาดได้
วิตามินเสริมไม่ใช่ทางลัด แต่เป็นทางเสริมเท่านั้น
สิ่งสำคัญที่พ่อแม่ควรจำไว้คือ วิตามินเสริมไม่ใช่ทางลัดในการเลี้ยงลูกให้แข็งแรง ถ้าให้ลูกกินวิตามิน แต่ยังปล่อยให้กินอาหารจานด่วน ขนมกรุบกรอบ น้ำหวาน และไม่ปลูกฝังพฤติกรรมการกินที่ถูกต้อง สุดท้ายก็ไม่ต่างจากการเทสารอาหารลงในถังรั่ว สุขภาพดีของลูกต้องเริ่มจากพื้นฐานการกินอาหารครบมื้อ พักผ่อนเพียงพอ มีกิจกรรมเคลื่อนไหวสม่ำเสมอ และได้รับความรักความเอาใจใส่จากครอบครัว
สรุป
วิตามินเสริมไม่ใช่สิ่งจำเป็นสำหรับเด็กทุกคน เด็กที่มีสุขภาพดี กินอาหารครบหมู่ และเติบโตตามเกณฑ์ไม่จำเป็นต้องพึ่งวิตามินเสริมใดๆ แต่หากลูกมีปัญหาด้านโภชนาการหรือเงื่อนไขเฉพาะที่อาจขาดสารอาหารบางชนิด การเลือกวิตามินเสริมจึงควรทำอย่างระมัดระวังและภายใต้คำแนะนำของผู้เชี่ยวชาญ
